संत
ज्ञानेश्वरांनी श्री चांगदेवांना उद्देशून लिहिलेले पासष्ट ओव्यांचे पत्र म्हणजे
चांगदेवपासष्टी. ज्ञानेश्वरी हा ग्रंथ म्हणजे गीतेचा अर्थ-विस्तार आहे तर
चांगदेवपासष्टी म्हणजे अद्वैत तत्त्वज्ञानाचे प्रतिपादन असलेल्या ‘अमृतानुभव’ या
ग्रंथाचा अर्करूप सारांश..!
*
स्वस्ति श्री वटेशु । जो लपोनी जगदाभासु
दावी मग ग्रासु । प्रगटला करी ॥१॥
स्वस्ति श्री
वटेश, जो दावी सर्वांस
जगताचा
भास लपुनिया ।
तोच मग स्वये करून निरास
आत्मस्वरूपास प्रकटवी ॥१॥
*
प्रगटे तंव तंव
न दिसे । लपे तंव तंव आभासे
प्रगट ना लपाला
असे । न खोमता जो ॥२॥
प्रकटता तत्त्व
जग दिसेनासे
पुन्हा दिसलेसे
लपे तेव्हा ।
प्रकट ना लुप्त
उणे न अधिक
ते निरुपाधिक असे सदा ॥२॥
*
बहु जंव जंव
होये । तंव तंव कांहीच न होये
काहीं नहोनिं
आहे । अवघाचि जो ॥३॥
अनेक रूपात प्रकटत राही
तरी नवे काही झाले काय? ।
राही अबाधित रूपे लेऊनही
न होऊन काही तेची सर्व ॥३॥
*
सोनें सोनेंपणा
उणें । न येताची झालें लेणें ।
तेंवी न
वेंचतां जग होणें । अंगे जया ॥४॥
काहीच न होते सोन्यामध्ये उणे
जरी होय लेणे सोनेच ते ।
तैसे जग होणे न होता विकार
दिसे निराकार आकारात ॥४॥
*
कल्लोळकंचुक ।
न फेडिता उघडें उदक ।
तेंवी जगेंशी
सम्यक्‍ । स्वरूप जो ॥५॥
कल्लोळांची
वस्त्रे अंगी लेऊनही
उघडे प्रवाही वाहे पाणी ।
तसे नाम-रूप करून धारण
राहते आपण स्वरूपात ॥५॥
*
परमाणूंचिया
मांदिया । पृथ्वीपणें न वचेचि वायां ।
तेंवी विश्वस्फूर्ति
इयां । झांकवेना जो ॥६॥
किती परमाणू पृथ्वितत्त्व एक
रूपात अनेक लपते ना ।
तशी
विश्वस्फूर्ती प्रकाशते जरी
झाकते ना तरी आत्मतत्त्व ॥६॥
*
कळांचेनि
पांघुरणे । चंद्रमा हरपों नेणें ।
कां वन्ही
दीपपणे । आन नोहे ॥७॥
चंद्र हरवेना चंद्रकलांमुळे
अग्नी
दिव्यामुळे वेगळा ना ॥७॥
*
म्हणोनि
अविद्यानिमित्तें । दृश्य द्रष्ट्टत्व वर्ते ।
तें मी नेणें
आईतें । ऐसेंचि असे ॥८॥
दृश्य आणि
द्रष्टा असती वेगळे
अविद्येच्या
मुळे वाटतसे ।
असो अशी मते ते मी काही नेणे
एकत्वच जाणे आयते जे ॥८॥
*
जेंवी नाममात्र
लुगडें । येर्‍हवीं सुतचि तें उघडें ।
कां माती
मृद्भांडें । जयापरी ॥९॥
वस्त्रे
वेगळाली नाममात्र रूप
सूत हे स्वरूप अंतर्बाह्य ।
किंवा घटादिक अनेक दिसती
सार्‍यामधे
माती एक असे ॥९॥
*
तेंवी द्रष्टा
दृश्य दशे । अतीत दृड्‍.मात्र जें असे ।
तेंचि
द्रष्टादृश्यमिसें । केवळ होय ॥१०॥
तशाच दृश्यादि दशा वेगळाल्या
वाटती निराळ्या
ऐक्य जरी ।
दृश्य
द्रष्ट्यावीण असे जे अतीत
तेच त्रिपुटीत दृश्यमान ॥१०॥
*
अलंकार येणें
नामें । असिजे निखिल हेमें ।
नाना अवयव
संभ्रमें । अवयविया जेंवी ॥११॥
दागिने हे नाम दागिन्यात सोने
सोनेच दागिने भिन्न भिन्न ।
जशी वेगळाली दिसती इंद्रिये
वसे
त्यांच्यारूपे देह एक ॥११॥
*
तेंवी शिवोनि
पृथ्वीवरी । भासती पदार्थांचिया परी ।
प्रकाशे तें
एकसरी । संवित्ति हे ॥१२॥
तशा
असंख्यात पदार्थांच्या परी
भासतात
जरी सर्वठायी ।
आत्मतत्त्व
एक सर्वत्र असते
तेच प्रकाशते चहूकडे ॥१२॥
*
नाहीं ते चित्र
दाविती । परि असे केवळ भिंती ।
प्रकाशे ते संवित्ति
। जगदाकारें ॥१३॥
भित्तिचित्रे
सारी दाविती, जे नाही
त्यांच्यामागे
पाही नित्य भिंत ।
तसे सारे
जग जरी प्रकाशते
फक्त
विलसते आत्मतत्त्व ॥१३॥
*
बांधयाचिया
मोडी । बांधा नहोनि गुळाची गोडी ।
तयापरि जगपरवडी
। संवित्ति जाण ॥१४॥
ढेपेस
असते गुळाचीच गोडी
सत्वास न
मोडी आकाराने ।
तसे
आत्मतत्त्व जरी प्रकटते
बाधीत न
होते रूपांमुळे ॥१४॥
*
घडियेचेनि
आकारें । प्रकाशिजे जेंवी अंबरे ।
तेंवी
विश्वस्फूर्ति स्फुरें । स्फूर्तिचि हे ॥१५॥
घडीच्या
रूपाने वस्त्र विलसते
विश्वरूपांमधे स्फूर्ती तशी ॥१५॥
*
न लिंपतां
सुखदु:ख । येणे आकारें क्षोभोनि नावेक ।
होय आपणिया
सन्मुख । आपणचि जो ॥१६॥
जरी
आकारात होई भासमान
सुख-दुःखापार राहतसे ।
अलिप्तपणाने होऊन अनेक
आपणासन्मुख राही सदा ॥१६॥
*
तया नांव
दृश्याचें होणें । संवित्ति द्रष्ट्टत्वा आणिजे तेणें ।
बिंबा बिंबत्व
जालेपणें । प्रतिबिंबाचेनि ॥१७॥
तया नाव
दृश्य द्रष्टत्व जे देते
तरी एकत्व
ते नित्य असे ।
प्रतिबिंबामुळे बिंबाला मिळते
बिंबत्व, जरी
ते एकलेच ॥१७॥
*
तेंवी आपणचि
आपुला पोटी । आपणया दृश्य दावित उठी ।
द्रष्टादृश्यदर्शन
त्रिपुटी । मांडे तें हे ॥१८॥
तसे आपणची द्रष्टा होऊनिया
आपल्याच
दृश्या पाहते ते ।
निर्मुनिया
दृश्य, द्रष्टत्व, दर्शन
त्रिपुटी
मांडून खेळतसे ॥१८॥
*
सुताचिये गुंजे
। आंतबाहेर नाही दुजें ।
तेंवी
तिनपणेंविण जाणिजे । त्रिपुटि हे ॥१९॥
सुताच्या
लडीत अंतर्बाह्य सूत
तसे
त्रिपुटीत तेच असे ।
तीनपणाविना आपण आपले
राहते
एकले आपल्यात ॥१९॥
*
नुसधें मुख
जैसे । देखिजतसें दर्पणमिसें ।
वायांचि देखणें
ऐसें । गमों लागे ॥२०॥
आपलेच मुख दर्पणी दिसते
द्रष्टत्व
लटिके नाही काय? ॥२०॥
*
तैसें न वचतां
भेदा । संवित्ति गमे त्रिधा ।
हेंचि जाणे
प्रसिद्धा । उपपत्ति इया ॥२१॥
तसे
आत्मतत्त्व अभेदी राहते
तरी ते
वाटते तीनपणे ।
भेदातीत तत्त्व जाणण्याची युक्ती
सांगे
उपपत्ती जाण ती तू ॥२१॥
*
दृश्याचा जो
उभारा । तेंचि द्रष्ट्टत्व होय संसारा ।
या दोहींमाजिला
अंतरा । दृष्टी पंगु होय ॥२२॥
दृश्याचा
पसारा त्यामुळे द्रष्टत्व
दोहोमुळे जग चालतसे ।
पण
दोन्हीमधे अंतर पाहता
दृष्टीला
पंगुता येऊ लागे ॥२२॥
*
दृश्य जेधवां
नाहीं । तेधवां दृष्टि घेऊनि असे काई ? ।
आणि दृश्येंविण
कांही । द्रष्टत्व असे ? ॥२३॥
दृश्य नसे
जर पाहणे ते काय?
द्रष्टत्वही
जाय दृश्यामागे ॥२३॥
*
म्हणोनि
दृश्याचें जालेपणें । दृष्टि द्रष्ट्टत्व होणें ।
पुढती तें
गेलिया जाणें । तैसेचि दोन्ही ॥२४॥
दृश्य असे
तर द्रष्टत्व असेल
जर ते
नसेल राहे काय? ॥२४॥
*
एवं एकचि झालीं
ती होती । तिन्ही गेलिया एकचि व्यक्ती ।
तरी तिन्ही
भ्रांति । एकपण साच ॥२५॥
एकातून
तीन तिन्ही जाता एक
साच एकपण तीन भ्रांती ॥२५॥
*
दर्पणाच्या आधि
शेखीं । मुख असतचि असे मुखीं ।
माजीं दर्पण
अवलोकीं । आन कांहीं होय ? ॥२६॥
आरसा समोर असेल नसेल
मुखाजागी
मुख असते ना?
पाहता त्याच्यात दिसे प्रतिबिंब
मुळातले
बिंब बदले का?॥२६॥
*
पुढें देखिजे
तेणें बगें । देखतें ऐसें गमों लागे ।
परी दृष्टीतें
वाउगें । झकवित असे ॥२७॥
समोर
दिसता प्रतिबिंब साच
पाहतो
असेच वाटू लागे ।
पाहणारा
पाही आभास दृश्याचा
दृष्टीला
चकवा फुकाचाच ॥२७॥
*
म्हणोनि
दृश्याचिये वेळे । दृश्यद्रष्टत्वावेगळें ।
वस्तुमात्र
निहाळे । आपणापाशीं ॥२८॥
म्हणून
जाणावे दृश्याचिये वेळे
दर्शन
निराळे काय आहे?
स्वतः
आत्मतत्त्व दृश्य, द्रष्टा होते
आपण पाहते आपणाला ॥२८॥
*
वाद्यजातेंविण
ध्वनी । काष्ठजातेंविण वन्ही ।
तैसें विशेष
ग्रासुनी । स्वयेंचि असे ॥२९॥
वाद्ये
नसताही असतोच ध्वनी
असतोच
वन्ही काष्ठावीण ।
तैसे
‘विशेषां’चे असो नसो जग
आत्मतत्त्व
एक असतेच ॥२९॥
*
जें म्हणतां
नये कांहीं । जाणो नये कैसेंही ।
असतचि असे पाही
। असणें जया ॥३०॥
‘असणे’
शब्दात वर्णताच न ये
जाणताही न ये कशानेही ।
अनिर्वचनीय असे ते ‘असणे’
जरी अज्ञेय
ते ‘असे’ नित्य ॥३०॥
*
आपुलिया बुबुळा
। दृष्टि असोनि अखम डोळा ।
तैसा
आत्मज्ञानीं दुबळा । ज्ञानरूप जो ॥३१॥
डोळ्यांमधे
दृष्टी असते तरीही
डोळा तिला
काही दिसेल का?
ज्ञानी
ज्ञानरूप तसाच दुबळा
ज्ञेय तो स्वतःला होईल का?॥३१॥
*
जें जाणणेंचि
कीं ठाईं । नेणणें कीर नाहीं ।
परी जाणणें
म्हणोनियांही । जाणणें कैंचे ! ॥३२॥
संपूर्ण
असणे केवळ जाणीव
नाहीच
नेणीव खरोखर ।
ज्ञान-स्वरूपात वेगळेपणाने
जाणाया जाणणे असेल का?॥३२॥
*
यालागीं
मौनेंचि बोलिजे । कांही नहोनि सर्व होईजे ।
नव्हतां लाहिजे
। कांहींच नाहीं ॥३३॥
म्हणून
मौनात राहून बोलावे
न होऊन
व्हावे सर्व काही ।
न होता
विशेष आपुल्याच ठायी
प्राप्त कर
काही निर्विशेष ॥३३॥
*
नाना बोधाचिये
सोयरिके । साचपण जेणें एके ।
नाना
कल्लोळमाळिके । पाणी जेंवि ॥३४॥
असंख्य
कल्लोळ त्यात पाणी एक
होऊन अनेक वाहतसे ।
तशा
उपपत्ती अनेक बोधांच्या
ज्ञान एक
त्याच्या पार आहे ॥३४॥
*
जें देखिजतेविण
। एकलें देखतेंपण ।
हें असो आपणीया
आपण । आपणचि जें ॥३५॥
पाहणे
एकले दृश्य-विश्वावीण
आपले आपण आपणात ।
दृश्य ना
दर्शन कोठे द्रष्टेपण
त्रिपुटीची
खूण लोपलेली ॥३५॥
*
जे कोणाचे
नव्हतेनि असणें । जे कोणाचे नव्हतां दिसणें ।
कोणाचे नव्हतां
भोगणें । केवल जो ॥३६॥
संबंधांशिवाय स्वतःत असणे
तसेच
दिसणे न होताही ।
भोग्य
भोक्त्यावीण अखंड भोगणे
एकत्वी
राहणे निरंतर ॥३६॥
*
तया पुत्र तूं
वटेश्वराचा । रवा जैसा कापुराचा ।
चांगया मज तुज
आपणयाचा । बोल ऐके ॥३७॥
असशी तू
पुत्र वट-ईश्वराचा
रवा
कापुराचा असे जसा ।
चांगदेवा
तसे तू-मी नाही द्वैत
एकत्व
दोघात ऐक कसे ॥३७॥
*
ज्ञानदेव म्हणे
। तुज माझा बोल ऐकणें ।
ते तळहाता तळीं
मिठी देणें । जयापरि ॥३८॥
संवादात
घडे बोलणे ऐकणे
दोन्ही एक,
म्हणे ज्ञानदेव ।
जसा तळहात तळहाता तळी
देऊ पाहे
मिठी तसेच हे ॥३८॥
*
बोलेंचि बोल
ऐकिजे । स्वादेंचि स्वाद चाखिजे ।
कां उजिवडे
देखिजे । उजिडा जेंवी ॥३९॥
आपलाच
ध्वनी ऐकावा बोलाने
चाखावे
स्वादाने स्वादालाच ।
किंवा उजेडाने यावे उजेडात
स्वतःच
पहावे उजेडाला ॥३९॥
*
सोनिया वरकल
सोनें जैसा । कां मुख मुखा हो आरिसा ।
मज तुज संवाद
तैसा । चक्रपाणि ॥४०॥
मुखापुढे
जसा मुखाचा आरसा
कसोटी
सोन्याला सोन्याचीच ।
तसा
चांगदेवा आपुला संवाद
आहे कुठे
भेद दोघामधे?॥४०॥
*
गोडिये आपली
गोडी । घेतां काय न माये तोंडीं ।
आम्हा परस्परें
आवडी । तो पाडु असे ॥४१॥
आपुलीच
गोडी जर चाखायाची
गोडीला
जिभेची सोय हवी ।
तसाच आपला जाणाया जिव्हाळा
द्वैताचा
उमाळा लागेल ना?॥४१॥
*
सखया तुझेनि
उद्देशें । भेटावया जीव उल्हासे ।
कीं सिद्धभेटी
विसकुसे । ऐशिया बिहे ॥४२॥
भेटीसाठी
जीव उल्हसतो पण
तू, मी असे
दोन आहे कुठे?।
बिघडेल
काय ‘सिद्ध-भेट’भाव
भेटीचा
विचार भिववितो ॥४२॥
*
घेवों पाहे
तुझें दर्शन । तंव रूपा येवों पाहे मन ।
तेथे दर्शना
होय अवजतन । ऐसें गमों लागे ॥४३॥
घ्यावया
दर्शन मन प्रकटेल
तेव्हा
मावळेल नित्य-भेट ।
अशा
विचाराचा येता अडसर
दर्शन
अशक्य वाटू लागे ॥४३॥
*
कांहीं तरी
बोले कल्पी । कां न करी न बोले न कल्पी ।
ये दोन्ही
तुझ्या स्वरूपीं । न घेति उमसू ॥४४॥
मग ते
बोलणे, करणे, कल्पणे
किंवा
नाकारणे शक्य काय?।
शक्य होते
दोन्ही वेगळेपणात
अद्वैत स्थितीत होणे नाही ॥४४॥
*
चांगया !
तुझेनि नांवें । करणें न करणें न व्हावें ।
हे काय म्हणों
परि न धरवें । मीपण हें ॥४५॥
वेगळेपणाने करावया काही
माझे
‘मी’पणही धरवेना ।
चांगदेवा
तेथ वेगळे ‘तू’पण
धरावे
कुठून अद्वैतात? ॥४५॥
*
लवण पाणियाचा
थावो । माजि रिघोनि गेलें पाहो ।
तंव तेंचि
नाहीं मा काय घेवो । माप जळा ॥४६॥
लवण
पाण्यास मोजण्या निघाले
मिळूनिया
गेले पाण्यामधे ।
मोजावया
पाणी तेच ना उरले
स्वतः पाणी
झाले मोजे कोण?॥४६॥
*
तैसें तुज
आत्मयातें पाही । देखो गेलिया मीचि नाहीं ।
तेथें तूं कैचा
काई । कल्पावया जोगा ॥४७॥
तसे तुझ्या
ठायी स्वरूप पाहता
‘मी’पणाच
माझा उरला ना ।
स्वरूपावेगळे तुझे रूप मग
‘तू’ म्हणून
सांग काय कल्पू?॥४७॥
*
जो जागोनि निद
देखे । तो देखणेपणा जेंवि मुके ।
तेंवि तूंतें
देखोनि मी ठाके । कांही नहोनि ॥४८॥
जाग
आल्यावर निद्रा न दिसते
द्रष्टत्वही
जाते तिच्यासवे ।
तसे तुझ्या
भेटी होतो मी विलीन
राहे
भेदावीण केवल मी ॥४८॥
*
आंधाराचे ठायीं
। सूर्यप्रकाश तंव नाहीं ।
परी मी आहें
हें कांहीं । न वचेचि जेंवि ॥४९॥
अंधाराचे
ठायी प्रकाश नसतो
दृश्या
लपवतो आपणात ।
काही न
दिसते दृश्य जग, देह
‘आहे मी’ जाणीव उरे फक्त ॥४९॥
*
तेंवी तूंते मी
गिंवसी । तेथें तूंपण मीपणेंसी ।
उखते पडे
ग्रासीं । भेटीचि उरे ॥५०॥
तसा
तुझ्यामध्ये मला मी मिळालो
मी, तू
मावळलो आपोआप ।
तू, मी या
उपाधी होताच विलीन
उरलो आपण स्वरूपात ॥५०॥
*
डोळ्याचे
भूमिके । डोळा चित्र होय कौतुकें ।
आणि तेणेंचि तो
देखे । न डंडळिता ॥५१॥
डोळ्याच्या
ठिकाणी डोळ्याचेच चित्र
बनतसे
दृश्य स्वये डोळा ।
आणि
पाहण्याचे साधनही तोच
पाहतो
त्यानेच अनायासे ॥५१॥
*
तैसी उपजतां
गोष्टी । न फुटतां दृष्टी ।
मीतूंवीण भेटी
। माझी तुझी ॥५२॥
तसा हा
संवाद ‘मी-तू’पणाविण
एकत्वाची
खूण लोपते ना ।
दृश्य तोच
द्रष्टा द्रष्टा तेच दृश्य
क्रियेविण
भेट तुझी माझी ॥५२॥
*
आतां मी तूं या
उपाधी । ग्रासूनि भेटी नुसधी ।
ते भोगिली
अनुवादी । घोळघोळू ॥५३॥
गळून
उपाधी अद्वयची झालो
आपण नुरलो वेगळाले ।
अशा या
भेटीचा करू अनुवाद
भोगूया आनंद पुन्हा पुन्हा ॥५३॥
*
रुचतियाचेनि
मिसें । रूचितें जेविजे जैसें ।
कां
दर्पणव्याजें दिसे । देखतें जेंवि ॥५४॥
भोक्त्याच्या
निमित्ते रुचीच जेवते
रुची
आस्वादते रुचिलाच ।
निमित्त
केवळ आरशाचे होई
पाहणारा
पाही पाहत्याला ॥५४॥
*
तैसी अप्रमेयें
प्रमेयें भरलीं । मौनाचीं अक्षरें भलीं ।
रचोनि गोष्टी
केली । मेळियेचि ॥५५॥
तसे
प्रमेयांच्या पल्याड जे आहे
त्याला
मोजियले प्रमेयांनी ।
त्यांत
जडवून अक्षरे मौनाची
खूण
एकत्वाची दखविली ॥५५॥
*
इये करूनि
व्याज । तूं आपणयातें बुझ ।
दीप दीपपणें
पाहे निज । आपुलें जैसें ॥५६॥
आता या
मौनात स्वरूप तू जाण
झाकलेले
ज्ञान उघडून ।
स्वयंप्रकाशात होऊनिया दीप
पाही
निजरूप दीप जसा ॥५६॥
*
तैसी केलिया
गोठी । तया उघडिजे दृष्टी ।
आपणिया आपण
भेटी । आपणामाजीं ॥५७॥
उघडून आत तशी ज्ञानदृष्टी
सांगितल्या
गोष्टी अनुभवी ।
स्वरूपबोधाने आपणच घेई
आपुल्याच
भेटी आपणात ॥५७॥
*
जालिया प्रळयीं
एकार्णव । अपार पाणियाची धांव ।
गिळी आपुला उगव
। तैसें करी ॥५८॥
प्रलयाचे
पाणी अपार धावते
सागरच
होते विश्व सारे ।
गिळून उगम एकाकार होई
तैसे करी
काही चांगदेवा ॥५८॥
*
ज्ञानदेव म्हणे
नामरूपें । विण तुझें साच आहे आपणपें ।
तें
स्वानंदजीवनपे । सुखिया होई ॥५९॥
नाम-रूपाविण असणे जे तुझे
तेच नित्य,
म्हणे ज्ञानदेव ।
स्वरूप-ज्ञान
हे दृढ व्हावे मनी
स्वानंदाचा
धनी व्हावेस तू ॥५९॥
*
चांगया पुढत
पुढती । घरा आलिया ज्ञानसंपत्ति ।
वेद्यवेदकत्वही
अतीतीं । पदीं बैसें ॥६०॥
पुन्हा पुन्हा
नीट ऐक चांगदेवा
ज्ञान-धन
घरा आल्यावर ।
ज्ञेय-ज्ञात्यापार अवस्थेचे पद
लाभेल
निर्वेध बैस तेथे ॥६०॥
*
चांगदेवा
तुझेनि व्याजें । माउलिया श्रीनिवृत्तिराजें ।
स्वानुभव रसाळ
खाजें । दिधलें लोभें ॥६१॥
निवृत्तीनाथांनी तुझ्या निमित्ताने
मज
बोलविले चांगदेवा ।
रसाळ पक्वान्न आत्मानुभवाचे
अत्यंत
प्रेमाने दिले मज ॥६१॥
*
एवं ज्ञानदेव
चक्रपाणी ऐसे । दोन्हीं डोळस आरिसे ।
परस्पर पाहतां
कैसें । मुकले भेदा ! ॥६२॥
ज्ञानदेव
आणि चांगदेव ऐसे
डोळस आरसे दोघेजण ।
परस्परांमधे पाहता स्वरूप
दोघे
आपोआप मुकले भेदा ॥६२॥
*
तियेपरी जो
इयां । दर्पण करील ओविया ।
तो आत्मा
एवढिया । मिळेल सुखा ॥६३॥
तसा जो
ओव्यांचे आरसे करेल
स्वरूप
दिसेल त्याला त्यात ।
स्वरूप-बोधाचा येता अनुभव
सुखाचे
वैभव प्राप्त होई ॥६३॥
*
नाहीं तेंचि
काय नेणों असें । दिसे तेंचि कैसें नेणों दिसें ।
असें तेंचि
नेणों आपैसें । तें की होईजे ॥६४॥
नाहीच जे,
काय असेल ते नेणो
दिसे कैसे
नेणो दिसे तेही ।
नेणो काय
आहे केवल ते असे
आयते जे
त्याचे काय होणे?॥६४॥
*
निदेपरौते
निदैजणें । जागृति गिळोनि जागणें ।
केले तैसे
गुंफणें । ज्ञानदेवो म्हणे ॥६५॥
स्वरूप-निद्रा
ती निद्रेच्या अतीत
जागृती
निद्रेत जाग आणि ।
गिळून
जागृती जागे होण्यासाठी
दिली नवी
दृष्टी ज्ञानदेवे ॥६५॥
***
चांगदेवपासष्टी
समाप्त
No comments:
Post a Comment